Upowszechnianie idei ochrony zabytkowego nazewnictwa i kształtowanie świadomości społecznej na temat wartości historycznej jest niezbędnym elementem dziedzictwa kulturowego regionu.

W ostatnich kilkudziesięciu latach, bardzo często dochodziło do zmian nazw historycznych w przestrzeni naszych miast, wsi i osiedli. Dotyczy to szczególnie nazw ulic, placów i dzielnic, które były i są wciąż narażone na przeobrażenia, m.in. z powodu dość swobodnego ich traktowania przez urzędników i władze lokalne. Tym samym wiele nazw zabytkowych, często utworzonych spontanicznie przez samych mieszkańców z motywacji realnoznaczeniowej i informacyjnej, zostało zastąpionych eponimami. Przy ich powstaniu kierowano się kryterium pamiątkowym, prestiżowym, koniunkturalnym lub politycznym. Ostatnio, zwłaszcza gdy dochodzi do tworzenia nazw na nowych osiedlach, coraz większe znaczenie ma kryterium estetyczne. Wobec takiego nurtu zmian powstało zagrożenie eliminacji tradycyjnych nazw zwyczajowych, zarówno na terenach miejskich i wiejskich. Władze samorządowe i społeczności lokalne na ogół nie dostrzegają bowiem wartości tego nazewnictwa i nie widzą potrzeby jego zachowania.

Negatywne zmiany w nazewnictwie prowadzą więc do zaniku nazw realnoznaczeniowych odwołujących się do miejscowej topografii i nazw kulturowo-historycznych zgodnych z lokalnymi tradycjami. Dochodzi również do wykreślenia nazw dzielnic, osad i wsi opuszczonych lub wyludnionych, a także do skracania lub poprawiania nazw przy równoczesnym wprowadzaniu nowych, zupełnie oderwanych od realiów miejscowego otoczenia i lokalnej historii. Szczególnie widoczny jest tu progres eponimów oraz nazw abstrakcyjnych i fantazyjnych. Niezwykle ważnym aspektem ochrony nazw jest problem pamięci. Z ich przekazu, jak z kronik lub starych fotografii, odczytujemy treści, które uległy rozpadowi, zaginęły, zostały porzucone lub zapomniane.

Przykłady zachowania tradycyjnych nazw ulic, placów i dzielnic itd. oraz zamiany na nowe  nietradycyjne nazwy:

Przykłady zachowania tradycyjnych nazw ulic,
placów i dzielnic itd.

ul. Dolna (Więcbork, Krajna)
Doły (Dobrzyń n. Wisłą, ziemia dobrzyńska)
ul. Cmentarna (Kcynia, Pałuki)
ul. Flisacka (Złotoria, ziemia dobrzyńska)
ul. Fosa Staromiejska (Toruń)
ul. Górna (Więcbork, Krajna)
ul. Jeziorna (Sępólno Krajeńskie, Krajna)
ul. Klasztorna (Świecie, Kociewie)
ul. Kościelna (Tuchola)
ul. Kręta (Brodnica)
ul. Leśna (Sępólno Krajeńskie, Krajna)
ul. Młyńska (Świecie, Kociewie)
ul. Mostowa (Toruń)
ul. Murowa (Tuchola)
ul. Na Przełaj (Toruń-Kaszczorek)
ul. Nad Kiczą (Tuchola)
ul. Nad Drwęcą (Brodnica)
ul. Ogrodowa (Toruń)
Pl. Zamkowy (Nakło n. Notecią, Krajna)
ul. Pod Górę (Tuchola)
ul. Podgórna (Toruń)
ul. Polna (Brodnica-Michałowo)
ul. Półwiejska (Nakło n. Notecią, Krajna)
ul. Przedzamcze (Toruń)
ul. Przeskok (Nieszawa, Kujawy)
ul. Przesmyk (Toruń-Podgórz)
ul. Promowa (Nowa Wieś, ziemia dobrzyńska)
ul. Przy Bożnicy (Bydgoszcz-Fordon)
ul. Przy Tartaku (Bydgoszcz-Fordon)
ul. Rybacka (Grudziądz)
ul. Rybaki (Toruń)
ul. Rynkowa  (Tuchola)
ul. Rzeczna (Sępólno Krajeńskie, Krajna)
ul. Stroma (Więcbork, Krajna)
ul. Targowa (Toruń; Sępólno Krajeńskie, Krajna)
ul. Wiatrakowa (Sępólno Krajeńskie, Krajna)
ul. Wałowa (Tuchola)
ul. Wodna (Świecie, Kociewie)
ul. Zamkowa (Dobrzyń n. Wisłą, ziemia dobrzyńska)
osiedle Zazamcze (Włocławek, Kujawy)

Przykłady zmiany tradycyjnych nazw
miejscowych na nowe nazwy

Bulwary 500-lecia, dawna ul. Nabrzeżna (Nieszawa, Kujawy)
Bulwar Filadelfijski, dawna ul. Nadbrzeżna (Toruń)
Brzezina (osiedle), dawniej Owocowe Planty (Toruń)
ul. Gagarina, dawna ul. Bielańska (Toruń)
Jar (osiedle), dawne Ugory (Toruń)
ul. Kochańskiego, dawna ul. Stodólna (Dobrzyń n. Wisłą, ziemia dobrzyńska)
ul. Kopernika, dawna ul. Cukrowa (Brodnica)
ul. Ślusarska, dawna ul. Krzyżacka (Toruń)
ul. Kościuszki, dawna ul. Zduńska (Nieszawa, Kujawy)
ul. Fantazyjna, dawny Kunort (Toruń-Kaszczorek)
ul. Gałczyńskiego, dawna ul. Cmentarna/św. Jerzego (Toruń)
ul. Kon-Tiki, dawna droga Na Ugory (Lulkowo, ziemia chełmińska)
ul. Św. Jakuba, dawniej ul. Piekarska (Brodnica)
ul. Noakowskiego, dawna ul. Farna (Nieszawa, Kujawy)
Pl. K. Jagiellończyka, dawny Rynek (Nieszawa, Kujawy)
Pl. T. Kościuszki, dawny Rynek (Chodecz, Kujawy)
ul. ks. J. Popiełuszki, dawna ul. Portowa (Toruń)
ul. Kilińskiego, dawna ul. Podzamcza (Dobrzyń n. Wisłą, ziemia dobrzyńska)
ul. Wąska, dawniej ul. Spichlerna (Nieszawa, Kujawy)
ul. Wojska Polskiego, dawniej Stodólna (Chodecz, Kujawy)
ul. Szkolna, dawna droga Tryfta (Złotoria, ziemia dobrzyńska)
ul. Wojska Polskiego; dawna ul. Panieńska (Toruń)
ul. Służba Polsce, dawniej ul. Zjazd (Dobrzyń n. Wisłą, ziemia dobrzyńska)
ul. Hallera, dawniej ul. Żydowska (Nakło n. Notecią, Krajna)