Problematyka nazewnictwa terenowego jest nieodłącznym elementem związanym z rozwojem osadnictwa i zagospodarowywania obszarów użytkowanych przez społeczności na przestrzeni wieków. Ludzie od chwili pojawienia się w danym regionie, rozpoznając go i wydzielając jego przestrzenie, zawsze nadawali im nazwy własne. Były one oznaczeniem (etykietą), drogowskazem, a niekiedy skrótowym opisem miejsc, które wyróżniały się jakimiś, mniej bądź bardziej istotnymi cechami. W zależności od tego czy odnosiły się one do warunków naturalnych, czy uwzględniały działalność człowieka, możemy mówić o nazewnictwie fizjograficzno-przyrodniczym lub kulturowym. Ten generalny podział toponimów ma wiele osobnych klasyfikacji i kategorii. Wydzielono je na gruncie onomastyki, podstawowej dyscypliny naukowej zajmującej się nazewnictwem.

Wiele nazw miejscowych, które przetrwały do naszych czasów, to nazwy historyczne, często o wielowiekowym rodowodzie. W ich brzmieniu przetrwała bowiem dawna rzeczywistość kulturowa lub topograficzna. Nazwy rejestrują i utrwalają więc pewien stan krajobrazu, układ przestrzenny, budowle, urządzenia oraz ich funkcję i status. W tym kontekście nazwy miejscowe stanowią ważną część niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Mają walory źródła historycznego i pomnika historii. Pomagają w rekonstrukcji dawnego krajobrazu kulturowego i przyrodniczego, stanu posiadania lub stanu prawnego, stanowią istotny przekaz wiedzy i pamięci oraz kształtują lokalną tożsamość.

Nazwy miejscowe w województwie kujawsko-pomorskim

Etymologia wybranych nazw miejscowych

Bory Tucholskie
Murowa – nazwa ulicy w Tucholi; pochodzi od dawnych murów miejskich, przy których jest usytuowana
Nad Kiczą – nazwa ulicy w Tucholi; pochodzi od położenia (lokalizacji) nad strugą Kicza
Pod Górę – nazwa ulicy w Tucholi; pochodzi od położenia terenowego

Kociewie
Diabelce/Diabelskie Góry – nazwa peryferyjnej, górzystej (wysoczyznowej) dzielnicy Świecia n. Wisłą; pochodzi od górzystego położenia gdzie we wczesnym średniowieczu mogły się znajdować pogańskie (diabelskie) miejsca kultu
Klasztorna – nazwa ulicy w Świeciu n. Wisłą; pochodzi od dawnego, nieistniejącego dziś klasztoru
Młyńska – nazwa  ulicy w Świeciu n. Wisłą; pochodzi od dawnego, nieistniejącego młyna
Nadbrzeżna – nazwa ulicy w Świeciu n. Wisłą; pochodzi od położenia nad brzegiem rzeki Wdy

Krajna
Leśna/Leśne – nazwa ulicy i osiedla w Sępolnie Krajeńskim; pochodzi od szaty roślinnej
Piaskowa – nazwa ulicy, dawnej drogi gruntowej w Nakle n. Notecią; pochodzi od rodzaju nawierzchni (piasku)
Zanotecie – nazwa ulicy i dzielnicy Nakła n. Notecią; pochodzi od lokalizacji po drugiej stronie rzeki (za Notecią)
Żydowska – nazwa dawnej ulicy i dzielnicy Nakła n. Notecią; pochodzi od mieszkających tu Żydów

Kujawy
Przeskok – nazwa ulicy w Nieszawie; pochodząca od jej usytuowania między dwoma innymi  ulicami i funkcji przejścia (skrótu)
Stodólna – dawna nazwa peryferyjnej ulicy w Chodczu (obecnie ul. Wojska Polskiego); pochodzi od stodół, które jeszcze w latach 60. XX w. stały na obrzeżach miasteczka
Zazamcze – nazwa dzielnicy Włocławka; pochodzi od jej położenia za dawnym zamkiem
Majdany – nazwa ulicy i dawnego miejsca handlu na Kępie Bazarowej w Toruniu (lewobrzeżna, kujawska część miasta); pochodzi od placu (majdanu), który pełnił rolę bazaru
Przy Bożnicy – nazwa ulicy w Fordonie (Bydgoszczy); pochodzi od mieszczącego się tu budynku dawnej świątyni
Przy Tartaku – nazwa ulicy w Fordonie (Bydgoszczy); pochodzi od dawnego tartaku

Pałuki
Brzegowa – nazwa ulicy w Żninie; pochodzi od położenia nad brzegiem jeziora (Duże Żnińskie)
Ceglana – nazwa ulicy w Kcyni; pochodzi od dawnej cegielni
Cmentarna – nazwa  ulicy w Kcyni; pochodzi od położenia przy cmentarzu
Jeziorna – nazwa ulicy w Żninie; pochodzi od jeziora (Małe Żnińskie), wzdłuż którego prowadzi

Ziemia dobrzyńska
Banof – nazwa zwyczajowa skrzyżowania ulic Toruńskiej i Pomorskiej w Złotorii; pochodzi od niemieckiego wyrazu Banhof (dworzec); tutaj w znaczeniu przystanek autobusów/miejsce zatrzymywania pojazdów
Doły – nazwa zwyczajowa drogi (ulicy) i części miasta Dobrzynia n. Wisłą; pochodzi od dolnego, nizinnego położenia w stosunku do miasta i pobliskiej Góry Zamkowej
Flisacka – nazwa ulicy w Złotorii; pochodzi od flisaków, zawodu, który do I połowy XX w., był tu jedną z charakterystycznych i najczęściej uprawianych profesji
Tryfta – dawna nazwa ulicy Szkolnej w Złotorii; pochodzi od niemieckiego wyrazu Trift (wygon), czyli drogi, którą wypędzano bydło na pastwisko

Ziemia chełmińska
Brama Chełmińska – nazwa bramy gotyckiej w Brodnicy; pochodzi od miasta Chełmna i traktu chełmińskiego, na który prowadziła
Krzyżacka – dawna nazwa ulicy w Toruniu; pochodzi od rycerzy Zakonu NMP, którzy wjeżdżali tędy na tereny Zamku Krzyżackiego
Mostowa – nazwa ulicy i bramy w Toruniu prowadzącej do nabrzeża wiślanego; pochodzi od dawnej przeprawy mostowej na Wiśle
Rybacka – nazwa ulicy w Grudziądzu; pochodzi od mieszkających tu kiedyś rybaków
Na Ugory – nazwa zwyczajowa drogi (ulicy) we wsi Lulkowo, pow. toruński, prowadzącej na łąki (ugory)
Frankówgóra – nazwa zwyczajowa skarpy w Rozgartach; pochodzi od imienia gospodarza (właściciela skarpy), który przy niej mieszkał

Ziemia michałowska
Kościelna – nazwa ulicy w Michałowie, dzielnicy Brodnicy; pochodzi od tego, że prowadzi w kierunku kościoła św. Jakuba, znajdującego się na terenie Starego Miasta w Brodnicy
Polna – nazwa ulicy na peryferiach Michałowa, dzielnicy Brodnicy; pochodzi od jej usytuowania pośród pól
Michałowska – nazwa ulicy w Michałowie, dzielnicy Brodnicy; pochodzi od nazwy dawnej  (średniowiecznej) osady Michałowo i prawdopodobnie oznacza jej dawną lokalizację